Helse vert ikkje prioritert i kommunane

– Eg forventar no at det satsast på å heva bemanning, kompetanse og kvalitet i den kommunale helse- og omsorgssektoren, seier Eli Gunhild By, forbundsleiar i Norsk Sykepleierforbund (NSF), til Avisenes Nyhetsbyrå (ANB).
 

– Ingen satsing

I rapporten «Bemanning, kompetanse og kvalitet», som er utarbeidd av Menon Economics, avslørast det at kommunane ikkje har evna å satsa tilstrekkeleg på helse- og omsorgssektoren – til trass for både tiltak og reformer.

Noreg står overfor store utfordringar når det gjeld den demografiske utviklinga i åra framover. Rapporten presenterast på Arendalveka onsdag.

Med ein eldre og større befolkning kor stadig fleire behandlingsløp flyttast ut av sjukehusa, vert det også lagt eit større press på kommunane.

– Det har lenge vore sagt at vi skal ha ein økonomisk satsing på kommunane. Går vi inn i tala i denne rapporten, ser vi at veksten i dei lokale helsebudsjetta berre følger snittveksten i offentlege budsjett. Det er ingen satsing, hevda forbundsleiaren.

Krev handling

Samhandlingsreformen som er blitt evaluert av Riksrevisjonen, har i liten grad ført til økt kapasitet i helse- og omsorgssektoren i kommunane, viser rapporten.

Saka held fram under bildet.

Kompetansen på same område er berre i avgrensa grad styrkt i møtet med fleire og meir krevjande pasientar. Nær halvparten av kommunane oppgir dessutan at dei ikkje har nok sjukepleiarar.

– No må styresmaktene ta grep. Vi manglar i dag nesten 6.000 sjukepleiarar og spesialsjukepleiarar, ifølge Nav, seier By. Statistisk sentralbyrå (SSB) anslår at vi i 2035 vil mangle opp mot 30.000 sjukepleiarar og jordmødrer, påpeiker By.

Bedre rusta

Meon Economics meiner samfunnet må gjera følgande for å stå betre rusta i dei kommunale helse- og omsorgstenestene i tida framover:

• Redusera mangelen på arbeidskraft i den kommunale helse- og omsorgssektoren og styrke spesialkompetansen.
   
• Redusere etterspørselen etter helse- og omsorgstenester. Det må dirfor satsast tyngre på førebyggjande helsetiltak, tidleg innsats og folkehelsetiltak.
   
• Satsa på teknologiske løysingar i helse- og omsorgssektoren. Slike løysingar kan lette arbeidet for helse- og omsorgsarbeidarane i kommunane.
   
• Satsa meir på å jobba tverrfagleg og samkøyring av tenester. Forsking viser eintydig at organisering i større tverrfaglege sentrer gir meir effektiv utnytting av ressursar og kompetanse.

Store forskjellar

Sveinung Stensland, Høgre si helsepolitiske talsperson på Stortinget, er ikkje overraska over avsløringane i rapporten. Den største utfordringa er forskjellane mellom kommunane, seier han.

– Dei beste må læra bort til dei som ikkje er så gode. Kommunar som satsar på høg kompetanse og sørger for at folk står i yrket lenge, gjer mindre feil og har ein høgare standard, seier Stensland til ANB.

Ifølge Høgre-politikaren er primærhelsemeldinga frå 2015 gjennomsyra av behovet for kompetanse og det å få kommunane opp på eit godt nok helse- og omsorgsnivå.

– Dette er noko vi har tatt tak i, men det er forskjellar mellom kommunane når det gjeld å trekke til seg kompetanse. Det handlar om politisk vilje og evne til å løfta helse i kommunebudsjetta, seier Stensland, som avviser at styresmaktene ikkje satsar økonomisk på kommunane.

– Faktum er at kommunane har mykje større overskot enn før, men ikkje alle tar innover seg kompetansebehovet for legar, sjukepleiarar og helsefagarbeidarar, påpeiker han. (ANB)